عملکرد سه رقم متحمل توتون هواخشک تحت تاثیر آلودگی به نماتد ریشه گرهی و عامل بیماری ساق سیاه در استان گلستان

مهمترین عوامل بیماری‌زای خاکزی توتون شامل قارچ‌های بیماری‌زای خاکزی و نماتدهای ریشه گرهی در تمام نقاط دنیا پراکنده بوده و موجب وارد آمدن خسارت اقتصادی فراوان به توتون می­گردند. موثرترین روش مدیریت این عوامل بیماری‌زا، استفاده از ارقام مقاوم می‌باشد. این تحقیق به منظور عملکرد کمی و کیفی ارقام متحمل توتون هواخشک به نماتد ریشه گرهی و عامل بیماری ساق سیاه توتون جهت معرفی رقم برتر در شرایط آلودگی طبیعی مزرعه در استان گلستان طی سال‌های 94-1393 با چهار تیمار و سه تکرار اجرا شد. سه رقم متحمل توتون هواخشک، شامل K17، Burley Geel 3 و BCE به همراه بارلی 21 (به عنوان شاهد حساس) در کرت‌هایی به ابعاد 8 × 5 متر مربع در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به صورت کرت­های جفت شده در مزرعه‌ای با شرایط آلودگی طبیعی در روستای والش­آباد گرگان کشت شد. ارزیابی بیماری کرت‌ها از نظر آلودگی به قارچ عامل ساق سیاه توتون بر اساس روش ون جارسولد و همکاران با استفاده از شاخص 1 تا 5، به صورت هفتگی انجام شد. در چین‌های مختلف و در انتهای دوره رشد، صفات مورفولوژیک مانند طول، عرض و تعداد برگ و ارتفاع بوته اندازه­گیری شد. ارزیابی مقاومت ارقام نسبت به نماتد ریشه‌گرهی بر اساس شاخص گال، تعداد توده تخم و متوسط تخم توده در انتهای فصل زراعی بر اساس نمره دهی 10- 0 انجام شد. صفات زراعی، عملکردی و کیفی مهم اندازه­گیری شدند. مقایسه میانگین صفات کیفی نشان داد که رقم BCE دارای بیشترین و رقم بارلی 21 دارای کمترین مقدار نیکوتین بود. رقم BCE دارای بیشترین و رقم K17 دارای کمترین میزان پتاسیم بود. از نظر مقدار ازت، رقم بارلی 21 دارای بیشترین و رقم Burley Geel3 دارای کمترین بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که واکنش ارقام به نماتد ریشه گرهی و عامل ساق سیاه توتون در سطح احتمال 1 یا 5 درصد به طور معنی دار متفاوت بود. از نظر همه صفات زراعی و عملکردی و شاخص‌های ارزیابی بیماری، رقم BCE به عنوان رقم برتر شناخته شده وکمترین میزان بیماری و درصد آلودگی را دارا بود، ولی رقم شاهد (Burley 21) پایین‌تر از سایر ارقام بوده و بیشترین درصد آلودگی را داشت.